آگورافوبیا


آگورافوبیا چیست؟
حدود %20 افراد مبتلا به اختلال وحشت زدگی، آگورافوبیا نیز دارند. افراد مبتلا به آگورافوبیا (agoraphobia) همیشه می ترسند که مبادا در جائی گیر بیفتند و در صورت نیاز فوری (معمولا به علت وحشت زدگی) نتوانند به موقع کمک دریافت کنند. یعنی، افراد می ترسند در جایی یا در مکانی دچار حمله وحشت زدگی بشوند و کسی نتواند به آنها کمک کند یا خودشان نتوانند از آن فرار کنند.
اصطلاح آگورافوبیا از کلمه یونانی آگورا به معنای بازار ریشه گرفته است. آگورافوبیاء یعنی ترس از بازار (هرچند در متون روان شناسی فارسی معادلات مختلف دیده است از جمله: ازدحام هراسی، ترس از محیط های باز، ترس از محیط های بسته). اگر به دیدن یک مکان باستانی در یونان بروید، راهنمایتان ممکن است به یک محل وسیع و باز اشاره کند و بگوید که آنجا یک آگورا بوده است. یعنی آن محل پر از چادرها، غرفه ها، و دکه هایی بوده که فروشندگان در آنها اجناس خود را می فروشند. این آگورا مملو از جمعیتی است که در حال جستجوی اجناس مورد نیاز، و چانه زدن فروشندگان هستند، در اگورا هیجان و هرج و مرجی کنترل شده وجود دارد. حال، در این شلوغی و ازدحام، تصور کنید که یک یونانی باستان، در بین جمعیت، ناگهان دچار حمله وحشت زدگی میشود و سرگیجه میگیرد . بیرون رفتن از بازار کار دشواری است، و علت آن، جمعیت زیاد، ازدحام وحشتناک دکه ها و غرفه های متعدد، و حیواناتی هستند که برای خودشان می چرخند.

یونانی بیشتر مضطرب می شود و هنگامی که تلاش می کند از آگورای شلوغ خارج شود و به خانه برود، بیشتر وحشت زده می شود. یکی از دوستانش ممکن است متوجه قيافه وحشت زده می شود او بپرسد: "چه شده است؟‘‘ یونانی داستان ما احتمالا پاسخ خواهد داد: "حالم خوب نیست،، دوستش به او کمک می کند تا به خانه برود، و در آنجا، حال یونانی خوب می شود.
دفعه بعد که به آگورا می رود، به محض شروع احساس اضطراب و وحشت زدگی، به خانه بر می گردد. سرانجام کار به جایی می رسد که او از رفتن به آگورا امتناع می ورزد و ممکن است حتی به خانه دیگران هم نرود، زیرا ترجیح میدهد در محیط امن خانه خود بماند. این یونانی نسبت به آگورا فوبیک شده است.
ترس از بازار یا ترس از مکان های باز و وسیع، یک تعریف رایج و غیر دقیق از آگورافوبیا است. هنوز هم مردم از رفتن به نسخه مدرن آگورا (یعنی، مراکز خرید بزرگ) ممکن است بترسند. اما این فقط بخشی از یک تصویر پیچیده تر است.
تعریف دقیق تر آگورافوبیا عبارت است از ترس از ترک کردن مکانی امن که معمولا خانه است. افراد آگورافوبیک از ترک کردن خانه خود وحشت زده می شوند و این وحشت به تدریج افزایش می یابد. افزایش در فاصله مکانی که می خواهند به آنجا بروند، با شدت اضطراب آنها، نسبت تقریبا مستقیم دارد، هر چه فاصله بیشتر باشد ترس بیشتر است. به این ترتیب، آگورا به معنای مکان دور از خانه است.
افراد مبتلا به آگورافوبیا معمولا، زمانی که در آگورا‘‘ (مکانی دور از خانه) بوده اند، دچار حمله اضطراب با حمله وحشت زدگی شده اند. بعد از این حملات، آنها حتی وقتی که در مکان امن خانه خود قرار دارند، ممکن است وحشت زده یا مضطرب شوند. در آنها، عدم تمایل به ترک کردن مکان امن مخصوصا به تنهایی، به وجود می آید.
چون وسایل نقلیه وسیله ای برای دور شدن از خانه هستند، این افراد ممکن است نسبت به اتوموبیل، اتوبوس، قطار، با هواپیما نیز فوبیا پیدا کنند. افراد آگورافوبیک فکر می کنند که حمله وحشت زدگی ممکن است ناگهان و به طور غیرقابل پیش بینی روی دهد، و فکر می کنند که هر لحظه ممکن است دچار سکته قلبی، سکته مغزی، یا یک بیماری ناشناخته شوند، این عدم اطمینان ها باعث می شوند که تمایل نداشته باشند به کنسرت، کلیسا، یا میتینگهای اجتماعی بروند. اگر هم بروند، معمولا در گوشه یا در انتهای سالن و نزدیک به درب خروج می نشینند تا در صورت اضطرار به موقع بیرون بروند.
آنها از جاهایی که ممکن است در آنها گیر بیفتند می ترسند. آسانسور، ازدحام، و مخصوصا هواپیما، مواردی هستند که این افراد خود را واقعا در آنها به تله افتاده احساس می کنند. آنها حتی ممکن است از عبور از روی پل های عابر پیاده یا پلهای ماشین رو خودداری کنند.
به این ترتیب، می بینیم که آگورافوبیا عبارت است از ترس نسبت به حمله وحشت زدگی در محیطی که فرار کردن از آن با کمک گرفتن از دیگران در آن بسیار دشوار است. اصطلاح ازدحام هراسی که به عنوان معادل برای آگورافوبيا ارائه شده است، از لحاظ تکنیکی معنای آن را نمی رساند زیرا ازدحام صرفا یکی از انواع مواردی است که افراد آگورافوبیک از آنها می ترسند.
بعضی افراد به آگورافوبیای بدون حملات وحشت زدگی مبتلا می شوند، با این حال، اکثر افراد مبتلا به آگورافوبيا، در بین جمع، به حملات وحشت زدگی یا سمپتوم هایی شبیه سمپتوم های وحشت زدگی دچار می شوند. آگورافوبیا معمولا در یک سال اول بعد از شروع حملات وحشت زدگی مکرر روی می دهد (به عبارت دیگر، معمولا در عرض ۱۲ ماه بعد از آنکه روند حملات پنیک به صورت مکرر در می آید، آگورافوبیا ظاهر میشود).
عوارض آگورافوبیا می توانند زندگی روزمره افراد را بشدت مختل کنند. افراد مبتلا به آگورافوبیا معمولا به الکل و سایر مواد روی می آورند تا با سمپتوم های خود مبارزه کنند. خوشبختانه، در سال های اخیر، درباره علل وحشت زدگی و آگورافوبيا، اطلاعات زیادی به دست آمده است. اختلال آگورفوبیا در 3-DSM یک اختلال مستقل بود، در DSM-4 با اختلال پنیک ادغام شد، اما در 5-DSM دوباره به یک طبقه دیاگنوستیک جداگانه تبدیل شد.

معیارهای 5-DSM برای آگورافوبيا

A . ترس یا اضطراب شدید درباره دو موقعیت (یا بیشتر از پنج موقعیت زیر:

1) استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی (مثلا، اتوموبیل، اتوبوس، قطار، کشتی، یا هوایپما).
2) فضاهای باز (پارکینگ های عمومی، مراکز خرید سرباز، یا پل عابر پیاده یا ماشین رو).
3) فضاهای سربسته (فروشگاه، تئاتر، یا سینما).
4) ایستادن در صف یا قرار گرفتن در داخل جمعیت.
5) تنها بودن در خارج از خانه.

B . فرد از این موقعیت ها می ترسد یا از آنها اجتناب می کند زیرا فکر می کند که در صورت مواجه شدن با سمپتوم هایی شبیه سمپتوم های حمله وحشت زدگی یا سایر سمپتوم هایی که او را از پا می اندازند(زمین گیر می کنند) باعث خجالت زدگی او می شوند، به آسانی نمی تواند فرار کند یا رسیدن نیروهای کمکی دشوار خواهد بود (مثلا، سالمندان ممکن است از زمین خوردن بترسند ، یا بعضی از افراد از اینکه ناگهان نتوانند ادرار یا مدفوع خود را کنترل کنند می ترسند).

C . موقعیت های آگورافوبیک تقریبا همیشه باعث ترس یا اضطراب می شوند.

D . فرد تمام سعی خود را می کند تا از موقعیت های آگورافوبیک اجتناب کند، همیشه میخواهد یک نفر همراهش برود ، یا اگر در این موقعیت ها قرار گیرد دائم در حال ترس یا اضطراب شدید قرار دارد.

E . شدت ترس یا اضطراب فرد با شدت خطری که موقعیتهای آگورافوبیک ایجاد می کنند تناسب ندارد . توجه داشته باشید که تناسب نداشتن به شرایط حاکم، محیط، و زمینه فرهنگی - اجتماعی اشاره دارد.

F . ترس، اضطراب، یا اجتناب، پیوسته و مکرر است، و معمولا ۶ ماه یا بیشتر طول می کشد.

G . ترس، اضطراب، یا اجتناب باعث می شود فرد به رنج یا نابسامانی شدید در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا سایر جنبه های مهم زندگی دچار شود.

H . اگر یک عارضه پزشکی دیگر حضور دارد (مثلا، بیماری التهاب روده، یا پارکینسون)، ترس، اضطراب، یا اجتناب فرد به وضوح افراطی است.

I . سمپتوم های یک اختلال روانی دیگر نمی توانند توضیح بهتری برای ترس، اضطراب، یا اجتناب فرد باشند.
برای مثال، سمپتوم ها به فوبیای خاص از نوع فرعی موقعیتی محدود نمی شوند، فقط در موقعیتهای اجتماعی روی نمی دهند (آنطور که در اختلال اضطراب اجتماعی مشاهده می شود)، و صرفا به وسواس های فکری (مثلا، در اختلال وسواسی- اجباری)، عیب یا نقصهای تخیلی در ظاهر فیزیکی (مثلا، در اختلال بادی دیسمورفیک)، یادآورهای رویدادهای تروماتیک (در اختلال استرس پس از تروما) ، یا ترس از جدایی (در اختلال اضطراب جدایی) مربوط نمی شوند.

توجه: اگورافوبيا مستقل از اختلال وحشت زدگی دیاگنوز می شود. یعنی اگر علایم و سمپتوم های فرد معیارهای هر دو اختلال را برآورده سازند، باید فرد را مبتلا به هر دو اختلال اعلام کرد.


شیوع آگورافوبیا
به گزارش 5-DSM، هر سال حدود %1.7 نوجوانان و بزرگسالان آمریکایی مبتلا به آگورافوبيا تشخیص داده می شوند. احتمال ابتلای زنان دو برابر مردان است. آگورافوبیا ممکن است در کودکی روی دهد اما نرخ وقوع (نرخ بروز، تعداد موارد جدید) آن در اواخر نوجوانی و اوایل بزرگسالی به اوج می رسد.
نرخ شیوع ۱۲ ماهه در افراد بالای ۶۵ سال %0.4 است.

علل و درمان آگورافوبیا
علل و درمان آگورافوبیا عمدتا همان علت هایی هستند که برای اختلال حمله ی وحشت زدگی مطرح شده اند.

نمونه ی کیس روانشناسی اختلال اگورافوبیا :

فاطمه ۱۸ ساله و برای کنکور درس می خواند. او را نزد روانشناس بردند و مشکل خود را اینگونه شرح داد:
حدود ۸ ماه است که دیگر به کتابخانه نمی روم و در خانه درس می خوانم. به تنهایی از خانه خارج نمی شوم، مگر این که کسی همراهم باشد. مشکل از اونجایی شروع شد که به تولد دوستم دعوت شده بودم، وقتی در اتوبوس بودم ناگهان احساس خفگی کردم، احساس کردم دارم میمیرم، ضربان قلبم بالا رفت و شروع به لرزش کردم. سرم گیج رفت و به زمین افتادم و چند دقیقه این حالت را داشتم.
خیلی حالت وحشتناکی بود. حس کردم دیگر زنده نمی مانم. بعد از آن نیز دو دفعه دیگر در مسیر کتابخانه که به تنهایی میرفتم این حالت ها به من دست داد و از آن پس دیگر به تنهایی حتی برای تفریح و خرید از خانه خارج نمی شوم.

تاریخ : 11.10.48
نویسنده : سپیده آجرلو
نظرات : 0
بازدیدها : 3 559

بازدید کننده گرامی ، شما به عضویت سایت در نیامده اید.
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید.