اختلال هرزه خواری (پایکا)
اختلالات خورد و خوراک
اکثر فرهنگ ها و جوامع به خورد و خوراک اهمیت می دهند. در ایران، مثل آمریکا و بسیاری کشورهای دیگر، هر روز یک رستوران جدید باز می شود و تعداد مجلات، وبسایت ها و برنامه های تلویزیونی مختص غذا و آشپزی دائما در حال افزایش است. همزمان، بسیاری از مردم اضافه وزن دارند. رژیم گرفتن برای لاغر شدن پدیده ای رایج است و علاقه مردم، مخصوصا زنان، به لاغر شدن باعث شده است بسیاری از شرکت های دارویی، مختصصان تغذیه، و سایر افراد سودجو و فرصت طلب میلیاردر شوند. با توجه به علاقه شدید مردم به غذا و غذا خوردن، جای تعجب ندارد که این جنبه از رفتار انسان مختل شود (به اختلال رفتاری تبدیل شود).
تشخیص و شیوع
اختلالات خورد و خوراک (که در DSM - IV اختلالات خوردن نامیده می شدند) اختلالات پیچیده ای هستند که ریشه در مسائل روانی، اجتماعی و فرهنگی دارند. در بسیاری از فرهنگ ها و جوامع، مردم بین تبلیغات شرکتهای تولیدی مواد خوراکی و طرفداران بهداشت روانی و سلامت جسمى آواره شده اند. شرکتهای تولید مواد غذایی با تبلیغات التماس می کنند که مردم انواع خوردنی ها با کالری های بالا را بخرند و نهادهای اجتماعی طرفدار سلامت، با تبلیغات و کمپین های مختلف سعی می کنند خوردن آگاهانه و سالم را ترویج دهند زیرا چاقی بیش از حد با انواع بیماری ها و میزان بالای مرگ و میر رابطه نزدیک دارد.
تصویری هم که رسانه های عمومی از اندام ایده آل نشان می دهند در رفتارهای مربوط به خوردن تأثیر می گذارد. این عوامل باعث می شوند افرادی که به ظاهر خود خیلی اهمیت می دهند خوردن خود را کنترل و محدود کنند تا بتوانند به ایده آل های تلقین شده از جانب رسانه های عمومی دست یابند، ایده آلی که اندام لاغر و کشیده را الگوی زیبایی و جذابیت قرار داده است. با در نظر گرفتن این فشارها و عوامل روانی همراه آنها، جای تعجب ندارد که الگوهای خورد و خوراک حالت اختلالات روانی پیدا می کنند و باعث افراط و تفریط در خورد و خوراک می شوند
اختلالاتی که در 5-DSM جزو اختلالات خورد و خوراک قرار گرفته اند عبارتند از: اختلال پایکا ؛ اختلال نشخوار ،اختلال اجتناب/محدودیت غذا ؛ بی اشتهایی روانی و پرخوری روانی ؛اختلال پرخوری؛ اختلال خورد و خوراک ناشناخته .
اختلال هرزه خواری (پایکا)
اصطلاح پایکا (pica) برای اشاره به افرادی به کار می رود که نوع خاصی از اختلالات خورد و خوراک را دارند که مشخصه اصلی آن، خوردن مواد غیر غذایی است. این رفتار باید حداقل یک ماه طول کشیده باشد. بعضی از موادی که افراد مبتلا به هرزه خواری می خورند عبارتند از: گچ تخته سیاه،صابون ، گچ دیوار، خاک، سفال، تکه های رنگ که از دیوار یا اشیای دیگر کنده می شوند، کاغذ، پارچه، شن، مو، پلاستیک، ذغال، حشرات، چوب، سنگریزه، و مدفوع حیوانات، و در واقع، هر چیزی که بتوان در دهان گذاشت.!
بعضی روان شناسان از این اصطلاح برای اشاره به خوردن مواد غذایی در حالت خام یا آماده نشده استفاده می کنند، مثل آرد یا سیب زمینی خام، هر چند این مواد ’’غیر غذایی" نیستند و غیر غذایی بودن یکی از معیارهای لازم برای اختلال هرزه خواری است.
توضیح: اصطلاح "پایکا" ، از کلمه لاتین picus به معنای "زاغی (نوعی کلاغ) می آید و اشاره به این دارد که این پرنده هر چه دم دستش میرسد می خورد. این اصطلاح را در فارسی ویار ترجمه کرده اند که مناسب به نظر نمی رسد. استفاده از کلمه pica برای اشاره به رفتار غیرعادی در مورد خوردن به ۴۰۰ سال پیش برمی گردد. احتمالا یک نفر مشغول تماشای زاغها بوده و با مشاهده آنها که برای ساختن لانه، گل با خود می بردند احتمال داده که خوراک آنها گل است. از حدود چهار صد سال پیش تا کنون، و در تقریبا همه فرهنگ ها و کشورها، مردم به جویدن و خوردن گل پرداخته اند. محققان علت این موضوع را نمی دانند، ولی احتمال می دهند این شایعه که گل می تواند از بدن سم زدایی کند و حاوی بعضی مواد غذایی است در این موضوع نقش داشته باشد.
| معیارهای 5-DSM برای اختلال پایکا |
A . حداقل یک ماه است که فرد به طور دایم مواد غیر غذایی و بدون ارزش غذایی می خورد. B . خوردن مواد غیر غذایی و غیرقابل هضم با مرحله رشدی فرد مطابقت ندارد. C . این رفتار خوردن بخشی از آداب و رسوم فرهنگی یا اجتماعی نیست. D . اگر این رفتار در بطن یک اختلال روانی دیگر (مثلا، معلولیت ذهنی (اختلال رشد ذهنی)، اختلال طیف اوتیسم، اسکیزوفرنی) یا یک وضعیت پزشکی (از جمله حاملگی) روی دهد، باید به اندازه کافی شدید و خطرناک باشد تا توصیه شود پزشکان و روان شناسان توجه خاصی به آن داشته باشند. |
5-DSM پیشنهاد می کند که حداقل سن برای اختلال پایکا ۲ سال در نظر گرفته شود تا از رفتار عادی کودکان کوچکتر از ۲ سال که همه اشیا را در دهان می گذارند تفکیک شود.
در اینجا باید توجه داشت که اصطلاح مواد غیرغذایی ( non-food ) مخصوصا به کار برده شده است زیرا دیاگنوز هرزه خواری شامل خوردن خوراکی های رژیمی، که ارزش غذایی بسیار اندکی دارند، نمیشود.
نمونه ی کیس روانشناسی هرزه خواری:
| مایک پسر بچه ۱۰ ساله و شاگرد اول کلاس می باشد. او در طی ۲ ماه گذشته در کلاس شروع به گچ خوردن کرده است. او حتی در خانه نیز وسایلی از قبیل پلاستیک و نخ و مواد غیرقابل خوردن مصرف می کند. وقتی مدیر مدرسه آن را به والدین گزارش داد. آنها به دکتر مراجعه کردند و دکتر آنها را از عفونت معده آگاه کرد. |
شیوع اختلال هرزه خواری
به گزارش 5-DSM نرخ شیوع پایکا نامعلوم است. در بین افراد مبتلا به معلولیت ذهنی، با افزایش شدت معلولیت ذهنی، نرخ شیوع ظاهرا افزایش می یابد.
خوردن مواد غیر غذایی ممکن است نسبتا بی خطر یا مرگبار باشد. بنابراین، باید دید فرد دقيقا چه چیزهایی می خورد و آنها را در چه مقادیری می خورد.
باید به سمپتوم های جسمی مختلف توجه کرد تا دید خوردن این مواد چه تأثیری در سلامت فرد گذاشته است. وقتی فرد می گوید دل درد دارد یا وقتی به سایر مشکلات معده و روده دچار می شود (مثلا، يبوست، اسهال، استفراغ، بی اشتهایی، یا تهوع) باید بلافاصله به آن رسیدگی کرد زیرا ممکن است معده و روده های او مسدود شده باشند، آسیب دیده باشند، یا عفونت کرده باشند.
با دیگر اختلالات روانشناختی در مجله تخصصی روانشناسی آشنا شوید.
بازدید کننده گرامی ، شما به عضویت سایت در نیامده اید.
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید.
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید.