» » » اختلال کم توجهی-بیش فعالی (ADHD )

اختلال کم توجهی-بیش فعالی (ADHD )


اختلال کم توجهی-بیش فعالی (ADHD )

ویژگی اصلی ADHD رفتارهایی است که از لحاظ اجتماعی اخلال گرانه محسوب می شوند، یعنی موقعیت های اجتماعی را مختل می کنند. این موقعیت های اجتماعی می توانند خانواده، مدرسه یا هر جای دیگری باشند که در آنجا غیر از کودک فرد دیگری نیز حضور دارد. وقتی می گوییم رفتار کودکان مبتلا به ADHD اخلال گرانه است منظورمان این است که آنها با اعمال خود روند طبیعی کارها را با مشکل مواجه می سازند و افرادی را که با آنها سروکار دارند را به دردسر می اندازند.

رفتارهای اخلال گرانه کودکان مبتلا به ADHD شدیدتر از آن هستند که از سن کودک انتظار می رود. همه کودکان پرانرژی هستند و بدون فکر عمل می کنند. همه آنها دوست دارند بدوند و بازی کنند. تکانشگری نیز موضوعی کاملا عادی است. از پسر ۵ ساله خود بپرسید که چرا از درخت پائین پریده یا خواهرش را زده است. احتمالا خواهد گفت: نمی دانم . در واقع، اندکی تکانشگری تا دوران نوجوانی در اکثر کودکان باقی می ماند و باید از آنها انتظار کارهایی داشته باشید که با عقل جور درنمی آیند. تفاوت دراینجاست که کودکان مبتلا به ADHD انرژی و تکانشگری بیشتری دارند. ADHD, از لحاظ رفتاری ممکن است به صورت های مختلف نشان داده شود، از جمله: فرد در موقعیت های تحصیلی، شغلی یا اجتماعی بی اعتنایی و بی توجهی نشان می دهد؛ به تکالیف مدرسه یا سایر کارها زیاد توجه ندارد و آنها را سرسری انجام می دهد؛ به هنگام انجام دادن کارها حواسش پرت می شود و آنها را نمی تواند تمام کند یا به زور تمام میکند؛ از کاری به کار دیگر می رود بدون آن که قبلی را به پایان برساند. علاوه بر آن گاهی به نظر می رسد که حواس این افراد مثلا در مدرسه به کلاس نیست و نمی توانند آموزش ها یا دستورات دیگران را متوجه شوند یا به آنها واکنش نشان دهند.

کودکان مبتلا به ADHD معمولا از تکالیفی که به تلاش فکری و تمرکز حواس نیاز دارند به شدت متنفرند و رویدادها یا محرک های بی ربط حواس آنها را به راحتی پرت می کنند. بیش فعالی ممکن است به صورت بی قراری، وول خوردن، آرام ننشستن در صندلی و تکان دادن دائمی دست ها یا پاها به هنگام نشستن روی صندلی، نشان داده شود. کودکان مبتلا به ADHD دائما و به طور افراطی در دویدن و بالا رفتن از میز و صندلی هستند، و بسیار زیاد حرف می زنند.

تکانشگری ( بی ارادگی در کنترل هوس) به صورت بی صبری، بدون فکر عمل کردن، ناتوانی در به تاخیر انداختن رفتار( مثلا دویدن به بیرون از خانه بدون صبر کردن برای پوشیدن کاپشن)، و قطع دائم حرف دیگران نشان داده می شود.



معیارهای DSM-5 برای اختلال ADHD
A :مجموعه ای فراگیر از رفتارهایی بی توجهی و یا بیش فعالی-تکانشگری که باعث مختل شدن عملکرد اجتماعی، تحصیلی یا شغلی می شوند و خصوصیت اصلی آن معیار (۱) و یا (۲ ) است.
۱.بی توجهی: شش سمپتوم یا بیشتر از سمپتوم های زیر که به مدت حداقل ۶ماه ادامه داشته اند و شدت و درجه آنها با مرحله رشدی فرد مطابقت و مناسبت ندارد، و در فعالیت های اجتماعی و تحصیلی/شغلی تاثیر مستقیم می گذارند.
a. فرد معمولا به جزئیات توجه نشان نمی دهد یا در تکالیف مدرسه، وظایف شغلی یا سایر فعالیت ها اشتباهی از روی بی دقتی مرتکب می شود (مثلا بعضی جزئیات را متوجه نمی شود یا نمی بیند، و کارهایش را دقیق و صحیح انجام نمی دهد.)
b. معمولا نمی تواند توجه خود به کارهای جدی یا فعالیت های تفریحی را حفظ کند( مثلا در کلاس به هنگام تدریس معلم، صحبت با سایرین، یا خواندن طولانی نمی تواند تمرکز حواس خود را حفظ کند.)
c. وقتی کسی مستقیما با او حرف می زند معمولا به نظر می رسد که گوش نمی دهد.(مثلا به نظر می رسد حواسش جای دیگری است، حتی زمانی که هیچ محرک مشخص دیگری در محیط وجود ندارد که حواسش به آن پرت شود.)
d. معمولا نمی تواند گام به گام و طبق دستورالعمل ها پیش برود و نمی تواند تکالیف مدرسه، کارهای معمولی، یا وظایف خودش در محل کارش را به پایان برساند.
e. معمولا نمی تواند کارها و فعالیت های خود را سازماندهی کند و به آنها نظم دهد.(در کارهایش شلخته و بی نظم است، در مدیریت زمان ضعیف است، نمی تواند اشیا و متعلقات خود را منظم و مرتب نگه دارد.)
f. معمولا از انجام دادن کارهایی که به تلاش ذهنی مستمر نیاز دارند اجتناب می کند، از آنها بدش می آید یا با بی میلی به انجام دادن آنها می پردازد.
g. معمولا لوازم ضروری برای انجام دادن تکالیف یا کارهای مختلف را گم می کند.
h. محرک های مزاحم و بی اهمیت معمولا حواس او را به آسانی پرت می کند.
i. کارهای روزمره خود را معمولا فراموش می کند.

۲. بیش فعالی و تکانشگری(بی فکری-بی پروایی): شش سمپتوم یا بیشتر از سمپتوم های زیر که به مدت حداقل ۶ ماه ادامه داشته اند و شدت و درجه آنها با مرحله رشدی فرد مطابقت و مناسبت ندارد، و در فعالیت های اجتماعی و تحصیلی و شغلی تاثیر مستقیم می گذارند.
a. وقتی نشسته است معمولا دست ها و پاهای خود را تکان می دهد و روی صندلی وول می خورد.
b. در مواقعی که انتظار می رود روی صندلی خود بنشیند، معمولا صندلی خود را ترک می کند.
c. در موقعیت های نامناسب، این طرف و آن طرف می رود یا از در و دیوار بالا می رود (در نوجوانان و بزرگسالان ممکن است به احساس بی تابی و بی قراری محدود شود ).
d. غالبا در اشتغال بی سر و صدا به فعالیت های تفریحی و بازی ناتوان است.
e. همیشه در حال حرکت و جنب و جوش است و به نظر می رسد یک موتور محرکه او را هل می دهد.
f. معمولا زیاد حرف می زند.
g. معمولا قبل از این که سؤال تمام شود جواب هایی می پراند بدون آنکه با دقت به پاسخ خود فکر کند.
h. معمولا نمی تواند منتظر نوبتش بماند.
i. معمولا کارهای دیگران را متوقف می کند یا مزاحمشان می شود. (مثلا خود را در مکالمات یا بازی ها داخل می کند).

B:قبل از ۱۲ سالگی، چندین سمپتوم ِ بی توجهی یا چندین سمپتوم بیش فعالی-تکانشگری وجود داشته اند.
C:چندین سمپتوم بی توجهی یا چندین سمپتوم بیش فعالی-تکانشگری در دو یا چند موقعیت محیطی یا ستینگ مشاهده می شوند( مثلا در خانه، مدرسه، یا محل کار به هنگام حضور در کنار اعضای خانواده یا در سایر فعالیت ها)
D:شواهد واضح نشان می دهند که این سمپتوم ها در عملکرد اجتماعی، تحصیلی یا شغلی فرد اختلال ایجاد می کنند یا کیفیت آنها را پایین می آورند.
E:این سمپتوم ها صرفا در طول ابتلا به اسکیزوفرنی یا سایر اختلالات سایکوتیک روی نمی دهند و یک اختلال روانی دیگر نمی تواند دلیل بهتری برای آنها باشد( مثلا اختلال خلقی، اختلال اضطراب، اختلال گسستگی، اختلال شخصیت )




اکثر افراد مبتلا به ADHD هم سمپتوم های بیش توجهی و هم سمپتوم های بیش فعالی/تکانشگری دارند، اما در بعضی افراد یکی بر دیگری غلبه دارد. این موضوع باعث شده DSM-5 سه نوع فرعی(ساب تایپ) برای اختلال ADHD معرفی کند:

1. ADHD از نوع بیش فعالی/تکانشگری غالب: ویژگی اصلی این نوع ADHD فعالیت های حرکتی زیاد (تکان دادن مداوم بدن، دست ها یا پاها، دائما به این طرف و آن طرف رفتن و انجام دادن حرکات فیزیکی کوچک)، فرد نمی تواند توجه خود را به مدت زیاد حفظ کند، به راحتی حواسش پرت می شود، تکانشی عمل می کند و نمی تواند خودش را کنترل کند. کودکان مبتلا به این نوع ADHD مشکلات رفتاری دارند و دوستانشان آنها را تحویل نمی گیرند و تعداد حوادث منجر به جراحت یا آسیب در آنها زیاد است.
بر اساس جدول معیارهای DSM-5 برای اختلال ADHD، در ۶ ماه گذشته، معیارهای A2 (بیش فعالی-تکانشگری) حضور داشته اند اما معیارهای A1 (بی توجهی) حضور نداشته اند.
۲. ADHD از نوع بی توجهی غالب: ویژگی اصلی این نوع ADHD، پرت شدن حواس به آسانی است، فرد نمی تواند توجه خود را به مدت زیاد به چیزی معطوف کند، به جزئیات توجه نمی کند و نمی تواند کارها را به پایان برساند یا به زور و به طور سرسری به پایان می رساند. کودکان مبتلا به این نوع ADHD، در مقایسه با کودکان مبتلا به نوع بیش فعالی مشکلات رفتاری و تکانشگری کمتری دارند، اما در عوض ممکن است از سوی دوستان خود افرادی تنبل، خیالباف، مضطرب و خجالتی توصیف شوند.
بر اساس جدول معیارهای DSM-5 برای اختلال ADHD، در شش ماه گذشته، معیارهای A1 (بی توجهی ) حضور داشته اند اما معیارهای A2 (بیش فعالی-تکانشگری) حضور نداشته اند.
۳. ADHD از نوع سمپتوم های مرکب: احتمالا رایج ترین نوع است. در این نوع ADHD، فرد معیارهای نوع بیش فعالی و نوع بی توجهی را با هم دارد.


پیامدهای ADHD
کم توجهی و بیش فعالی باعث می شود که افراد در مقابل انفجار خشم، دلسردی،زورگویی،یک دندگی،نوسانات خلقی و عدم اعتماد به نفس آسیب پذیر باشند. در نتیجه، در درس و مدرسه موفقیت چندانی ندارند . چون رفتارهای این افراد پیامدهای فراگیر دارند و در بسیاری از جنبه های زندگی تاثیر می گذارند، اعضای خانواده فکر می کنند که این رفتارها عمدی، از روی لجبازی و بی مسئولیتی است و این نوع طرز فکر باعث خشم و رنج اعضای خانواده می شود. کسانی که سمپتوم های بی توجهی بیشتری دارند، از لحاظ تحصیلی بیشتر رنج می برند. در عوض، افرادی که سمپتوم های بیش فعالی بیشتری دارند، بیشتر در معرض طرد از سوی دوستان و جراحات تصادفی قرار می گیرند. به طور کلی، کودکان مبتلا به ADHD در دوست یابی و پیوستن به گروه های اجتماعی مشکل دارند و علت اصلی این مشکل، رفتار پرخاشگرانه و اخلال گرانه آنهاست. در موقعیت های جدید مثلا رفتن به مدرسه جدید کودکان مبتلا به ADHD تقریبا بلافاصله انگشت نما می شوند و مورد بی اعتنایی و طرد همسالان قرار می گیرند. این حالت تا حدی در اثر پرخاشگری آنهاست ولی علت اصلی ممکن است این باشد که کودکان مبتلا به ADHD معمولا نمی توانند نیت همسالان خود را درک کنند و نمی توانند واکنش اجتماعی مناسب را در قالب رفتار مناسب نشان دهند.



چند نمونه از افراد موفق و مشهور که اختلال بیش فعالی داشته اند و برخی از آنها معتقدند این اختلال در موفقیت شان بی تاثیر نبوده است.
1- جاستین تیمبرلیک: خواننده و ترانه سرای برنده ی جایزه ی با ارزش گرمی (Grammy)
2- مایکل فلپس: قهرمان المپیک دارنده ی 22 مدال طلای المپیک (بیش از هر ورزشکار دیگری در تاریخ)، مادر وی نقش موثری در کنترل و هدایت بیش فعالی مایکل به سمت ورزش داشته است.
3- ویلیام (will .i .am): رپری که به گفته ی خودش موسیقی باعث کنترل و درمان اختلال بیش فعالیش شده است، برنده ی 7 جایزه ی گرمی
4- جیم کری: بازیگر کمدی آمریکا-کانادایی که 4 بار نامزد دریافت جایزه ی گلدن گلوب شد و دو بار موفق به دریافت این جایزه ی با ارزش گردید.
5- رایان گاسلینگ: بازیگری که جوایز بسیاری در این رشته کسب کرده است.
6- پاریس هیلتون: طراح مد، مدل، بازیگر، خواننده و نویسنده که از وارثان و دختر ریچارد هیلتون صاحب هتل‌های زنجیره‌ای هیلتون است.
7- ویل اسمیت: بازیگر، خواننده هیپ هاپ، دوبلور و همچنین تهیه کنندهٔ آمریکایی که تا کنون دو بار نامزد دریافت جایزه اسکار شده است


تاریخ : 11.10.48
نویسنده : الهه قلی زاده
نظرات : 0
بازدیدها : 11 076

بازدید کننده گرامی ، شما به عضویت سایت در نیامده اید.
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید.